Rollenspel
Een rollenspel wordt in Het didactische werkvormenboek (Hoogeveen & Winkels, 2006, p. 190) omschreven als: “een vorm van spontaan handelen, onder opzettelijk bedachte omstandigheden. Leerlingen spelen een situatie uit de werkelijkheid, waarbij ze een bepaalde rol hebben en trachten zich in te leven in de persoon die ze spelen”. Het gebruik van een rollenspel zorgt ervoor dat leerlingen een situatie vanuit verschillende perspectieven onderzoeken.
Modules waarin gewerkt wordt met rollenspel:
Wanneer een rollenspel tegen het licht gehouden wordt van de perspectiefgerichte benadering die ontwikkeld wordt door Expertisecentrum LERVO (Bollemaat, Davidsen, van Dijk, & van der Meer, 2021), werken leerlingen in meer of mindere mate aan de volgende perspectieven:
- zingevingsperspectief
- vergelijkend perspectief
- individueel perspectief
- institutioneel perspectief
- maatschappelijk perspectief
- persoonlijk perspectief (indirect)
Afhankelijk van de situatie die uitgewerkt wordt, kunnen het historische perspectief en het handelingsperspectief ook aan bod komen.
Opbouw van een rollenspel
Het didactische werkvormenboek hanteert onderstaande opbouw en voorbereiding voor een rollenspel (Hoogeveen & Winkels, 2006, pp. 190-191). Wanneer bij Omstreden Zaken gebruikt gemaakt wordt van het rollenspel als vakdidactische werkvorm, is het betreffende onderwerp uitgewerkt via onderstaand schema.
| Stap | Omschrijving | Docent | Leerling(en) |
| 1 | Vaststellen leerdoel(en) Denk aan: bewustwording, inzicht ontwikkeling, inleving, oplossingsgericht zoeken, dialoog | Voorbereiding | x |
| 2 | Ontwerpen spelsituatie beschrijvingvaststellen rollenbedenken opdrachten voor rollen (en toeschouwers)voorbereiding van de les | Voorbereiding | x |
| 3 | Introductie in de klas Denk aan: waarom, inhoud, procedure, opstelling spelers | Klassikaal frontaal | Actief luisteren |
| 4 | Instructie en voorbereiding Waar gaat het over?Hoeveel rollen?SituatiebeschrijvingRol niet-spelende leerlingenVoorbereiding voor de rollen | Uitleggen Coachen | Actief luisteren Voorbereidende opdrachten uitvoeren Oefenen |
| 5 | Spelen van het rollenspel Op gang brengen is eventueel mogelijk, afhankelijk van de ervaring van de leerlingen. Het is zaak om niet snel in te grijpen als docent, maar om het spel te laten gebeuren. | Coachen | Actieve participatie |
| 6 | Nabespreking Liefste meteen na het spelen. Is ook bedoeld om stoom af te blazen. Denk aan: spel verloop, gemiste kansen, alternatieve mogelijkheden. | Gespreksleider | Actieve participatie |
| 7 | Evaluatie Controleren of leerdoel behaald is. | Gespreksleider | Reflecteren |
Bron afbeelding: © iStockphoto.com/VictoriaBar
