Rollenspel

Een rollenspel wordt in Het didactische werkvormenboek (Hoogeveen & Winkels, 2006, p. 190) omschreven als: “een vorm van spontaan handelen, onder opzettelijk bedachte omstandigheden. Leerlingen spelen een situatie uit de werkelijkheid, waarbij ze een bepaalde rol hebben en trachten zich in te leven in de persoon die ze spelen”. Het gebruik van een rollenspel zorgt ervoor dat leerlingen een situatie vanuit verschillende perspectieven onderzoeken.

Modules waarin gewerkt wordt met rollenspel:

Jouw kerk, mijn kerk

Wanneer een rollenspel tegen het licht gehouden wordt van de perspectiefgerichte benadering die ontwikkeld wordt door Expertisecentrum LERVO (Bollemaat, Davidsen, van Dijk, & van der Meer, 2021), werken leerlingen in meer of mindere mate aan de volgende perspectieven:

  1. zingevingsperspectief
  2. vergelijkend perspectief
  3. individueel perspectief
  4. institutioneel perspectief
  5. maatschappelijk perspectief
  6. persoonlijk perspectief (indirect)

Afhankelijk van de situatie die uitgewerkt wordt, kunnen het historische perspectief en het handelingsperspectief ook aan bod komen.

Opbouw van een rollenspel

Het didactische werkvormenboek hanteert onderstaande opbouw en voorbereiding voor een rollenspel (Hoogeveen & Winkels, 2006, pp. 190-191). Wanneer bij Omstreden Zaken gebruikt gemaakt wordt van het rollenspel als vakdidactische werkvorm, is het betreffende onderwerp uitgewerkt via onderstaand schema.

StapOmschrijvingDocentLeerling(en)
1Vaststellen leerdoel(en) Denk aan: bewustwording, inzicht ontwikkeling, inleving, oplossingsgericht zoeken, dialoogVoorbereidingx
2Ontwerpen spelsituatie beschrijvingvaststellen rollenbedenken opdrachten voor rollen (en toeschouwers)voorbereiding van de les  Voorbereidingx
3Introductie in de klas Denk aan: waarom, inhoud, procedure, opstelling spelers  Klassikaal frontaalActief luisteren
4Instructie en voorbereiding Waar gaat het over?Hoeveel rollen?SituatiebeschrijvingRol niet-spelende leerlingenVoorbereiding voor de rollenUitleggen CoachenActief luisteren Voorbereidende opdrachten uitvoeren Oefenen
5Spelen van het rollenspel Op gang brengen is eventueel mogelijk, afhankelijk van de ervaring van de leerlingen. Het is zaak om niet snel in te grijpen als docent, maar om het spel te laten gebeuren.  CoachenActieve participatie
6Nabespreking Liefste meteen na het spelen. Is ook bedoeld om stoom af te blazen. Denk aan: spel verloop, gemiste kansen, alternatieve mogelijkheden.  GespreksleiderActieve participatie
7Evaluatie Controleren of leerdoel behaald is.  GespreksleiderReflecteren

Bron afbeelding: © iStockphoto.com/VictoriaBar

rollenspel