Mensen zijn boos. Wanneer zij naar dé heilige grond lopen in Rotterdam, voert de weg hen vlak langs een nieuw straatbeeld. Een beeld dat volgens verschillende media niet thuishoort in Nederland. Ze lopen, zingend, in de rood-wit-zwarte strijdkleuren, met een biertje in de hand, langs een moskee. Niet zomaar een moskee, nee…. Men zegt dat het de grootste moskee van Europa is! Ja, dit maakt mensen boos. Er is maar één tempel aan de Maas en dat is De Kuip!

Men zegt dat Nederland van oorsprong een christelijk land is. Dit is uiteraard afhankelijk van hoever je teruggaat in de tijd, maar laten we als uitgangspunt de groeiperiode in de 17e eeuw hanteren, toen bijna iedereen christelijk was. Tegenwoordig is dit steeds minder het geval. In grote delen van Nederland sluiten kerken de deuren, omdat zij op zondag leeg blijven. Steeds meer mensen bouwen hun eigen religie uit verschillende onderdelen die hen inspireren.
Zo halen zij rituelen uit het christendom, stilte-oefeningen uit het boeddhisme, levenslessen uit hun favoriete boeken en inspirerende personen uit sport. En bij iedereen is dit anders. Waar de kerk vroeger zorgde voor een gevoel van saamhorigheid, leven we nu in een samenleving van losse puzzelstukjes. De Nederlandse samenleving wordt opgebouwd door allemaal individuen die langs elkaar leven in plaats van met elkaar. Veel mensen verlangen naar meer eenheid, meer saamhorigheid. Iets dat iedereen met elkaar verbindt. Een belangrijke plek waar mensen saamhorigheid voelen is tegenwoordig tijdens muziek- en sportevenementen. In Rotterdam is dat Feyenoord. De club van het volk. Op wedstrijddagen voelt iedereen zich met elkaar verbonden. In het stadion zingt iedereen met één stem. Feyenoord verbindt.
Tijdens de wandeling naar deze verbintenis, ziet men in 2010 ineens iets totaal anders. Niet een verbintenis van het Feyenoord dat zij kennen en waar zij van houden, maar een gebouw dat in het stadsdeel Feijenoord iets vreemds is. Iets niet-Nederlands. Iets exotisch dat je alleen tegenkomt als je echt heel ver weg op vakantie gaat. Een moskee. Een echte. Een traditionele, met van die hoge torens, waar mensen dan vanaf kunnen zingen. En niet een traditionele zoals wij in Nederland gewend zijn van traditionele kerken. Nee, een traditionele zoals in het buitenland! Ineens staat daar, op weg naar de heilige Kuip die iedereen in Rotterdam verbindt, pontificaal een enorme moskee in een on-Nederlandse bouwstijl. Mensen worden boos over het grote vertoon en angstig om de twijfels die dit met zich meebrengt. Wat betekent dit voor de volkswijk Feijenoord? Waar dienen die torens voor? Komt er een oproep tot gebed? Schalt die dan ook door het stadion? Als er één moskee staat, volgen er dan meer? Wat betekent dit voor Nederland? Als steeds minder mensen christen zijn, wordt Nederland dan een islamitisch land? Veranderen daarmee de wetten? Ben ik dan niet meer welkom in mijn eigen land?

Veertig jaar lang de momenten van bezinning, inzichten en de connectie met God ervaren in een bedompt, klein gebouw. Op drukke dagen moeten de kinderen buiten bidden, omdat in het gebedshuis geen plaats voor ze is. Voor een mooi en nieuw gebedshuis is in de beginjaren geen geld. En dan is het eindelijk zover. Na jaren van hard werken is daar de beloning. God heeft geluisterd naar de gebeden. Eindelijk komt er een nieuw gebouw. Eindelijk nooit meer bidden in de kou!

Veertig jaar geleden had Nederland te weinig arbeiders, waardoor de regering mensen zocht uit het Middellandse Zeegebied. De selectieprocedure was streng en de mannen die mochten komen waren dankbaar. Ze waren dankbaar dat ze mochten werken, ondanks dat dit betekende dat zij hun familie achter moesten laten. Jarenlang werkten de mannen uit Marokko hier in Nederland, terwijl hun gezin nog in Marokko was. Zij hielpen Nederland met de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog en zorgden er zij-aan-zij met andere arbeiders voor dat de Nederlandse economie kon blijven draaien. De ruimte die de Marokkaanse mannen in Rotterdam konden gebruiken als gebedshuis leek in niets op de moskeeën in Marokko, maar het voldeed. De mannen werkten hard en stuurden een deel van hun geld naar huis, zodat hun gezin kon eten. Het liefst hadden ze natuurlijk hun gezin bij zich.
Na jaren gescheiden te hebben geleefd, maakte de Nederlandse overheid het mogelijk om gezinnen van arbeiders naar Nederland te halen. Alleen de mensen die aan zeer strikte regels voldeden kregen deze mogelijkheid. Hierdoor werd de geloofsgemeenschap ook groter en de gebedsruimte veel te klein. De mensen waren trots op wat zij bereikt hadden en dankbaar voor hun gezinnen. Arbeiders die Marokko misten gingen terug, degenen die bleven integreerden in de Nederlandse samenleving. Zij voelden zich hier thuis. In Nederland mocht je geloven wat je wilde geloven en was iedereen vrij om de identiteit aan te hangen die bij hen past. De kinderen van de eerste Marokkaanse arbeiders gingen in Nederland naar school, waardoor zij de cultuur nog beter leerden kennen. Ze vierden Sinterklaas en Koningsdag. Waar vader en moeder zich nog echt Marokkaans voelden, waren hun kinderen vooral Nederlanders. En hun kinderen ook, zeker als ze hier geboren waren. Nederlanders zonder echt gebedshuis. Maar daar kwam in 2010 eindelijk verandering in.
Eindelijk was er genoeg geld voor een echte moskee. De eloofsgemeenschap huurde in samenwerking met gemeente Rotterdam een architect in (Wilfried van Winden) om het gebouw te ontwerpen. De architect luisterde naar alle partijen en ontwierp een gebouw dat symbool stond voor openheid en pluriformiteit, mét de kenmerken van een echte moskee. Het resultaat, de Essalam moskee, oversteeg alle verwachtingen van de geloofsgemeenschap. Na jaren hard werken en jaren gescheiden zijn, was daar nu eindelijk een gebedsgebouw waar iedereen tegelijkertijd in paste. Tot grote verbazing van de geloofsgemeenschap begonnen de buurtbewoners, kranten en mensen op sociale media te klagen, nog voordat de eerste paal in de grond geslagen werd. Er werd gesproken over ‘monstermoskee’, mensen uitten bedreigingen en dienden klachten in. De moskee was niet welkom.
Mensen uit de geloofsgemeenschap werden boos over de ongelijkheid die naar boven kwam en angstig om de twijfels die dit met zich meebracht. Zij vroegen zich het volgende af: Vindt de Nederlandse samenleving vrijheid wel echt belangrijk? Als men tegen een moskee is, is men dan ook tegen moslims? Waarom wordt er gestreden voor de gelijkheid van allerlei groepen, maar geldt deze gelijkheid niet voor iedereen? Hebben mensen niet door dat moslims óók Nederlanders zijn? Komt nu ineens de discriminatie naar boven, waarvan ik dacht dat deze niet aanwezig was in Nederland? Ben ik dan niet meer welkom in mijn eigen land?